Strażnica w Ryczowie, Dupnica, Ząbczysko (Zamczysko), Straszykowa Góra.
Ryczów położony na południe od Ogrodzieńca z pewnością ustępuje popularnością temu obleganemu przez turystów zamkowi. Tutejsze skały i wzgórza są często skrywane przez gęstą roślinność samosiejek porastających dawne pola. O licznych ostańcach, stanowiących wyzwanie sportowe, pamiętają na pewno wspinacze których można tutaj często spotkać. Pozioma jaskinia W Straszykowej Górze należy do jednych z najciekawszych na Jurze będąc jednocześnie umiarkowanie trudną do poznania. Zapraszam na wycieczkę w te okolice, którą miałem przyjemność odbyć wraz z Uczestnikami facebookowej grupy JuraTrek.
Ważne informacje:
Przebieg trasy wycieczki:
Trasa i miejsce:
- Wycieczka po południowych okolicach wsi Ryczów, gmina Ogrodzieniec, powiat Zawiercie, województwo śląskie; Jura Krakowsko - Częstochowska (część środkowa).
- Długość trasy to niespełna 9 km i jest ona przeznaczona do wędrówki pieszej;
- Czas potrzebny na wycieczkę jest uzależniony od tego jak szybko będziemy się poruszać i ile czasu poświęcimy na poznanie atrakcji po drodze. Zwiedzanie jaskini w Straszykowej Górze nie powinno zająć dłużej niż 60 min.
- Dobrze jest poruszać się na podstawie załączonego śladu GPS - format gpx (smartfony, zegarki). Dodatkowo w opisie linkowane są ważniejsze miejsca orientacyjne do Map Google.
- Warto zaopatrzyć się też w kompas co ułatwi nawigację wg poniższego opisu. Kierunki marszu zostały w tekście podkreślone, podobnie jak inne ważne miejsca pomagające w nawigacji.
- Mapy papierowe najlepsze będą w skali nie mniejszej niż 1:50 000.
- Jeżeli masz pytania dotyczące zarówno poniższej trasy lub innych miejsc na Jurze to zapraszam na Facebookową Grupę JuraTrek - tam też znajdziesz wydarzenia dotyczące Naszych wspólnych jurajskich wycieczek - Zapraszam!
Przydatne linki:
Schemat przebiegu trasy:
Wycieczka rozpoczyna się w Ryczowie na skrzyżowaniu ulic Armii Krajowej i Szkolnej, gdzie znajduje się szkoła, remiza strażacka oraz zbiorowa mogiła Polaków zamordowanych przez Niemców 21.02.1944.
 |
| Zbiorowa mogiła Polaków zamordowanych w Ryczowie 1944 roku. |
Strażnica Warowna z XIV w Ryczowie.
Idziemy ulicą Szkolną a następnie Basztową, śledząc żółty pieszy Szlak Pustynny. Szybko docieramy do podnóża skały, na której znajdują się pozostałości obronnej strażnicy z XIV wieku [0,4 km].
 |
| Fragment muru XIV wiecznej strażnicy w Ryczowie. |
 |
| Inny Fragment muru ryczowskiej strażnicy |
 |
| Wejście na skalne okno u podnóża skały ze strażnicą. |
Po obejrzeniu ruin (można wdrapać się na skałę pod same mury) idziemy leśną ścieżką na północny-wschód ponownie docierając do ulicy Basztowej. Idziemy krótki czas asfaltem by po chwili znów wejść w las na piaszczystą drogą. Przekraczamy asfaltową drogę Ryczów – Złożeniec i kontynuujemy podróż na północny-wschód przez bukowy las. Gdy ścieżka skręca ostro w lewo, my idziemy dalej prosto, by po kilkudziesięciu krokach zobaczyć po prawej, skryte za listowiem, pierwsze wapienne ostańce wzgórza Dupnica [1,90 km]
Wzgórze Dupnica (436 m n.p.m.)
Dochodzimy do grupy skał w której znajduje się schronisko Niski Tunel w Dupnicy (ok. 6 m, dość ciasne).
 |
| Zachodni otwór niskiego tunelu w Dupnicy. |
Obchodzimy skałkę z lewej strony, mijamy wylotowy otwór tunelu i kierujemy się na północny-wschód słabo widoczną ścieżką. Przekraczamy pozostałości okopów z I wojny światowej i schodzimy w dół przez skalną bramę pomiędzy skałami Dupnicą (po prawej) i Roskoszną (po lewej). Podziwiamy monumentalność Dupnicy, przechodząc u jej stóp i mijając okazałą skalną płetwę.
 |
| Płetwa przy skale Dupnica. |
Wspinamy się ostro pod górę. W partiach podszczytowych skręcamy w lewo, mijamy schronisko skalne Pochyła Szczelina. Trawersując zbocze jednocześnie mijając skały z lewej strony, osiągamy niewielką polanę u podnóża Pupki - bo tak zwie się skała pod którą obecnie się znajdujemy.
 |
| Skała Pupka na wzgórzu Dupnica |
Aby dotrzeć do największej atrakcji wzgórza – Tunelu w Dupnicy, idziemy wyraźną ścieżką w górę, mając skałę Pupkę po prawej, i wypatrujemy otworu tunelu po lewej. Można też wejść na szczyt skał, by zobaczyć panoramę okolicy.
 |
| Tunel w Dupnicy to największa atrakcja tego wzgórza. |
Wzgórze Ząbczysko (Zamczysko) w Górach Ruskich (468 m n.p.m.).
Po oglądnięciu wapiennych ostańców kierujemy się wzdłuż szpaleru brzóz porastających skraj trawiastego, leśnego duktu prowadzącego nas ponownie do szosy Ryczów – Złożeniec.
Idziemy szosą w kierunku Złożeńca (na wschód) około 700 metrów, mijając po prawej stronie zabudowania gospodarcze zwane przysiółka Złożeńca - Siustry. Na skrzyżowaniu z polnymi drogami (wschodni skraj Siustr) skręcamy w prawo kierując się w stronę lasu. Mijamy dwa okazałe buki i zanurzamy się w bukowinę [3 ,20 km].
Na pierwszym, leśnym rozwidleniu dróg wybieramy prawą odnogę i po maszerujemy lekkim łukiem na południowy-zachód. Ciekawostka: po lewej ręce mamy gminę Pilicę, a po prawej Ogrodzieniec. Prostą leśną drogą docieramy do skrzyżowania, gdzie spotykamy czarny szlak pieszy Partyzantów Ziemi Olkuskiej oraz granicę rezerwatu ścisłego Ruskie Góry.
 |
| Granica rezerwatu Ruskie Góry koło Złożeńca |
Skręcamy w prawo i zgodnie z oznaczeniami czarnego szlaku wędrujemy krótko na zachód. Przed okazałą topolą ze starym oznaczeniem szlaku niebieskiego skręcamy ostro w lewo, prowadzącą na wzniesienie Ząbczysko (468 m n.p.m.) [4,10 km].
 |
| Skały na wschodniej stronie Zamczyska (Ząbczyska). |
Wzgórze Ząbczysko na różnych mapach figuruje często pod nazwami Zamczysko lub Góra Ruska. Idąc leśną drogą, szybko ujrzymy duży wapienny głaz, przy którym skręcamy w prawo. Po kilkunastu krokach, za gęstwiną liści (chyba że to pora bezlistna), ujrzymy wysokie ściany strzelistych ostańców. Obchodzimy ostańce, mając je po lewej ręce, mijamy dużą skalną bramę i przechodzimy na tyły skałek.
 |
| Skalna brama na wzgórzu Zamczysko (Ząbczysku). |
 |
| Skalna Brama od zachodu. |
 |
| Grab i paproć to typowi przedstawiciele flory Gór Ruskich. |
Kierujemy się na południe ku wierzchołkowi wzniesienia - ścieżki tutaj na próżno szukać a krzaków jest sporo. Docieramy do ostańca na szczycie. Idąc u jego podnóża, docieramy do filara zwieńczonego głazem który wygląda jak ogromny, wapienny grzyb.
 |
| Ostaniec zwany Ząbczyskiem i kwitnąca przytulia czepna |
Tutaj skręcamy w lewo, natrafiając na wydeptaną, wspinającą się pod górę ścieżkę z luźnym rumoszem będącym niewątpliwie urobkiem z jaskini W Ząbczysku [4,50 km] (często figuruje w internecie pod nazwą W Zamczysku (link do opisu), nawet na oficjalnej stronie Jaskinie Polski). Niepozorny otwór pionowej jaskini (głębokość 13 m, długość 51 m) napotkamy na końcu ścieżki. Podobno podczas II wojny światowej ukrywali się w niej Żydzi.
 |
| Niepozorny otwór jaskini w Ząbczysku. |
Straszykowa Góra (484 m n.p.m.)
Od jaskini ostrożnie schodzimy w dół (uwaga na luźny rumosz skalny) i kierujemy się na południe przedzierając się przez niezbyt gęste krzaki. Dość szybko dochodzimy do poprzecznej, leśnej drogi. Skręcamy w prawo i idziemy krótko na zachód. Po kilkudziesięciu metrach dochodzimy do rozstaju dróg. Wybieramy lewą odnogę i szybko docieramy do kolejnego skrzyżowania, gdzie mamy cztery możliwości wyboru drogi. Wybieramy trzecią ścieżkę licząc od lewej strony - nie jest zbyt wyraźna dlatego trzeba zachować uwagę. Docieramy najpierw do lasu sosnowego (po prawej stronie), a następnie do polanki porośniętej gęstymi krzakami. Spoglądamy na lewo, gdzie powinniśmy zobaczyć ścieżkę oznaczoną dużymi czerwonymi kropami – to już zbocze rozległej Straszykowej Góry.
 |
| Skała Strażnica (Z Okapem) na Straszykowej Górze. |
 |
| Schronisko w Straszykowych Górach XIV. |
Spod skały z dużym okapem za którą znajdziemy obszerne schronisko skalne –
W Straszykowych Górach XIV - podążamy
nadal za czerwonymi kropami. Meandrując wśród skałek docieramy do niewielkiej polany, na której u podnóża wysokiego ostańca znajdziemy niewielki otwór ciasnej jaskini
Z Kominem (link do opisu) [5,10 km].
 |
| Na dole wejście do jaskini z Kominem a na górze... |
 |
| ...piękna panorama na okolice. Można dojrzeć nawet skały Rzędkowickie. |
Tutaj muszę zaproponować nie mających problemu z wysokością na wdrapanie się na szczyt skałek nad jaskinią. Rozpościera się z nich rozległa panorama na północne tereny Jury. Można nawet dostrzec pasma skał Rzędkowickich, Podlesickich i Kroczyckich.
Odwracamy się tyłem do otworu jaskini by ujrzeć przed sobą kolejne czerwone kropy i podążamy zgodnie z wytyczoną przez nie ścieżką. Po około 200 metrach idąc na południowy-zachód, osiągamy kolejne ostańce na Straszykowej Górze.
 |
| Skalna Baszta w połowie drogi między skałą z kominem a szczytem Straszykowej Góry. |
W tym miejscu ścieżka z czerwonymi kropami się kończy a zaczyna się najtrudniejsza do przejścia gęstwina tej wycieczki. Od tego miejsca warto korzystać z załączonego na stronie
śladu GPX lub
obejść skałki mając je po lewej ręce i
kierując się na południe. Stosując się do powyższych uwag, powinniśmy wyjść na podszczytowe, znane wspinaczom skały Straszykowej Góry. Ślad doprowadzi nas najpierw do skały
Weselnej, a następnie do bardzo charakterystycznej
Skrzyni,
 |
| Skała Weselna od południa |
 |
| Skała Skrzynia od południa przypomina wielką (...). |
którą na wylot przebija skalny tunel -
Schronisko na Straszykowej Górze IV. Od strony południowej wchodzimy w dół, by od strony północnej dotrzeć do wysoko położonego skalnego okna.
 |
| Otwór schroniska w skale Skrzynia widok od północy. |
 |
| Skała Felin na Straszykowej Górze |
Po myszkowaniu w skałach szczytowych Straszykowej Góry [5,60 km] – a może nawet po wejściu na sam szczyt wzgórza - schodzimy krótko w dół piaszczystą drogą w kierunku południowo-wschodnim a na pierwszym skrzyżowaniu wybieramy drogę południową.
Jaskinia w Straszykowej Górze.
 |
| Górna część Wąwozu Ruska który zaprowadzi nas do jaskini. |
Przechodzimy przez strefę gęstego, świerkowego lasu docierając do skrzyżowania gdzie: Idąc na wschód - dojdziemy do Ryczowa obok wieży przekaźnikowej; skręcając na zachód - dojdziemy do granicy Rezerwatu „Ruskie Góry” (rezerwat ścisły, więc wstęp wzbroniony); natomiast maszerując dalej na południe – w kierunku dna wąwozu – dotrzemy do sporych rozmiarów otworu, bardzo urokliwej Jaskini W Straszykowej Górze [6,20 km].
 |
| Skala z okapem na wypłaszczeniu wąwozu. |
 |
| Otwór główny jaskini w Straszykowej Górze od zachodu. |
 |
Otwory jaskini w Straszykowej Górze widok komory głównej.
|
 |
| Niewielka studzienka (otwór pionowy) przed głównymi partiami jaskini. |
Otwór wejściowy jest skierowany na zachód dlatego trzeba się oglądać za siebie i znajduje się na wypłaszczeniu wąwozu (Wąwóz Ruska), tuż za wyniosłą skałą z okapem którą mijamy po lewej stronie. Jaskinia jest bardzo ładna, ale aby do niej wejść, trzeba się przecisnąć przez skalne wąskie gardło.
 |
| Korytarz zaraz za przewężeniem - Jaskinia w Straszykowej Górze. |
 |
Polewy naciekowe - Jaskinia w Straszykowej Górze.
|
 |
| Część końcowa korytarza jaskini. |
 |
| Ekipa Grupy JuraTrek we wnętrzu jaskini |
 |
| Różnorodne formy naciekowe jaskini. |
 |
| Draperia - forma nacieku |
Mijamy ogromny głaz z okapem i rezygnujemy z dalszego podążania wąwozem, skręcając w prawo w piaszczystą leśną drogę prowadzącą delikatnie pod górę.
 |
| Głaz z okapem można wnioskować że miejsce częstych biwaków. |
Dość szybko docieramy do leśnego duktu z oznaczeniem żółtego szlaku pieszego (Szlak Pustynny).
 |
| Szlak żółty "Pustynny" będzie nam towarzyszył do końca wycieczki. |
 |
| Regionalna Kapliczka przy żółtym szlaku do Ryczowa |
Wybieramy część szlaku po prawej stronie i idziemy prosto do Ryczowa. Kiedy osiągniemy skrzyżowanie ze studnią i przystanek autobusowy, kierujemy się w
ulicę Armii Krajowej (uwaga: jednokierunkowa - pamiętajmy wracając samochodem) i razem ze
szlakiem żółtym i czarnym dochodzimy do miejsca, gdzie zaczynaliśmy naszą wycieczkę
[8,60 km].
 |
| Studnia w Ryczowie. Tutaj też znajdziemy przystanek autobusowy. |
